CARAVAGGIO
Ecce homo
Zie de mensDe beide hier afgebeelde doeken tonen de zogenaamde ecce homo-scène ('zie de mens') uit het Evangelie volgens Johannes.Twee mannen flankeren Jezus en staan binnen het kader van een open raam, waarbij een van de twee naar Jezus wijst. Op het schilderij van de rechterafbeelding staat de met twee handen wijzende man rechts. Hoe waarschijnlijk is het dat Caravaggio hier Pontius Pilatus laat zien? Hij heeft met een voor een Romeinse landvoogd merkwaardig hoofddeksel en draagt zeer ongebruikelijk ook een baard. Op het andere werk staat dit personage links afgebeeld en wijst hij alleen met zijn rechterhand. Volgens sommigen betreft het een zelfportret van Caravaggio. Heeft Caravaggio de landvoogd Pontius Pilatus anachronistisch kleding gegeven die meer eigentijds was? Feitelijk verschijnt hij als een soort donorfiguur op een altaarstuk. |
Drie kunstenaarsKardinaal Massimo Massimi gaf opdracht tot schilderijen rond het thema Ecce Homo aan drie kunstenaars: Lodovico Cardi (bekend als Cigoli, 1559-1613), Domenico Cresti / Crespi (ook bekend als Passignano, 1559-1638) en aan Caravaggio, zonder de drie kunstenaars te informeren over de meerdere opdrachten.Het schijnt dat de kardinaal Cigoli's versie het leukst vond. Massimi bezat al een Doornenkroning van Caravaggio. Stilistisch tonen de werken kenmerken van Caravaggio's volwassen Romeinse stijl. De personages zijn van dichtbij geportretteerd en gemodelleerd door dramatisch licht, de afwezigheid van diepte of achtergrond. Verschillende geleerden betwisten de toerekening van dit werk aan Caravaggio. |
Derde werk?Nader onderzoek moet uitwijzen of het schilderij van de linkerafbeelding dat het veilinghuis Ansorena wilde veilen voor een startprijs van €1500,- van Caravaggio is.Het Spaanse ministerie van Cultuur heeft in afwachting daarvan de veiling geblokkeerd en verboden dat het werk Spanje verlaat. Het veilinghuis schreef het sterk vervuilde schilderij toe aan de kring van José de Ribera. Een Britse kunsthandel schijnt al 23 miljoen euro te hebben geboden. Of hebben we hier het door kardinaal Massimi derde bestelde ecce-homo-werk? Dan zou de schilder Passignano zijn. De ontdekking lijkt op die van een mogelijke Judit en Holofernes van Caravaggio. |
|
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610)
Ecce homo (±1605) Olieverf op doek, 111 x 86 cm (linkerafbeelding) Madrid - Particuliere collectie Olieverf op doek, 128 x 103 cm (rechterafbeelding) Genua - Musei di Strada Nuova |