Paul Verheijen

CARAVAGGIO

Opwekking van Lazarus

Welriekend?

Komt het schilderij van Caravaggio overeen met de tekst in het evangelie waarin staat dat Lazarus 'al riekt'? Behalve misschien de twee omstanders net achter Jezus, schijnt hier niemand echt last van te hebben. Wellicht heeft Caravaggio of zijn opdrachtgever meer Jezus' antwoord in gedachten gehad: Zei ik u niet dat gij Gods heerlijkheid zult zien als gij gelooft?
Daar past geen onwelriekende geur bij.

In Messina ontving Caravaggio, na te zijn ontsnapt uit de Maltese gevangenis, van de rijke Genuese koopman Giovanni Battista de' Lazzari de opdracht voor de uitvoering van een altaarstuk voor zijn familiekapel van de Chiesa dei Padri Crociferi. Gezien de familienaam was duidelijk wat er uitgebeeld diende te worden.

Jezus is bijna volledig gehuld in een schaduw en lijkt sterk op de Jezus in De roeping van Matteüs.
Het realisme is bijna schokkend. Op de voorgrond liggen botten en een schedel die de setting onmiskenbaar karakterisering als grafkamer.
Lazarus wordt afgebeeld in het hem reddende licht dat, als een elektrische stroom, de door de dood verstijfde spieren losmaakt en in hem het leven herstelt. Dit licht is het licht van God die na Jezus' gebed immers de opstanding van Lazarus bewerkstelligt. In de daad van herboren worden, strekt Lazarus zijn armen uit en bootst hij Christus' kruis na. Ook hier gebruikt Caravaggio zijn artistieke vrijheid: Lazarus is niet omzwachteld, loopt ook niet zelf het graf uit, maar wordt in afhangende lijkwade naar buiten gedragen.
De twee vrouwen rechts zijn Marta en Maria, de zussen van Lazarus.
Links staan enkele joden die getuige zijn van dit wonder. Een zelfportret van Caravaggio zou onder hen te zien zijn in de naar links kijkende man die is geschilderd net boven Jezus' onderarm en pols.

Er doet over dit werk onder andere het verhaal de ronde, dat Caravaggio het in grote haast heeft moeten schilderen. Deze opvatting wordt in hoge mate gevoed door het nauwelijks ingevulde bovendeel van het schilderij.
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610)
Resurrezione di Lazzaro (1609)
Olieverf op doek, 380 x 275 cm
Messina - Museo Regionale
2016 Paul Verheijen / Nijmegen