Paul Verheijen

LEONARDO DA VINCI

Johannes de Doper

Glimlach

Toen de hoogrenaissance overging in het maniërisme schilderde Da Vinci deze 'Johannes de Doper'.
Aangenomen wordt dat dit zijn laatste schilderij was.
Het schilderij beeldt Johannes de Doper in eenzaamheid af.
Hij is gekleed in dierenvellen, heeft krullend haar, en lacht op een raadselachtige wijze die onmiddellijk doet denken aan de veelzeggende, niets verradende glimlach van Da Vinci's Mona Lisa en de Anna op Anna-te-drieën.
In zijn linkerhand houdt hij een rieten kruis vast terwijl zijn rechterhand naar de hemel wijst.
Kunstkenners denken dat het kruis en de huiden later zijn toegevoegd door een andere schilder.
Zij voeren bovendien aan dat de verschijning van Johannes androgyn of hermafrodiet is, een theorie die schijnt te worden ondersteund door een schets van Da Vinci.
Het wijzende gebaar van Johannes naar de hemel stelt het belang van verlossing door middel van de doop die Johannes de Doper vertegenwoordigt.
De opname van een soortgelijk gebaar van Johannes zou de betekenis van een werk met een religieuze duiding vergroten.
Het werk werd inspiratiebron voor latere schilders, met name die in de late renaissance en het maniërisme.
Leonardo da Vinci (1452-1519)
Giovanni Battista (1513-16)
Olieverf op paneel, 69 x 57 cm
Parijs - Louvre
2016 Paul Verheijen / Nijmegen