Paul Verheijen

FLORENCE SANTA CROCE

Bardi di Verniokapel

Donatello

Deze kapel is interessant vamwege de houten Crucifix (afbeelding links) die rond 1425 gesneden is door Donatello.
Vasari schrijft er in zijn Vite een amusante anekdote over:
Hij vervaardigde een houten Crucifix waarvoor hij zich buitengewoon veel moeite getroostte, en dat hij, toen het eenmaal af was - in de mening verkerend iets heel bijzonders te hebben gemaakt -, liet zien aan zijn zeer goede vriend Filippo di ser Brunellesco, om te horen wat deze ervan vond; maar Filippo, die na Donatello's woorden had verwacht iets veel beters dan dit onder ogen te krijgen, glimlachte een beetje toen hij het zag. Toen Donatello dit merkte, verzocht hij Filippo omwille van hun grote vriendschap hem te zeggen wat hij ervan vond; daarop antwoordde Filippo, die altijd zeer openhartig was, dat het hem toescheen dat Donatello een boer aan het kruis had gehangen, en niet een lichaam als dat van Jezus Christus, die heel tenger was en in ieder opzicht de volmaakste mens ooit geboren. Donatello voelde zich gekwetst, en wel des te dieper omdat hij had gehoopt geprezen te worden en hij antwoordde: 'Als het even makkelijk was iets te maken als erover te oordelen, zou je Christus in mijn Christus zien en geen boer; neem dus een stuk hout en probeer er zelf een te maken.' Filippo, zonder hier verder nog iets op te zeggen, ging naar huis en begon, zonder dat iemand ervan wist, aan een Crucifix, waarbij hij probeerde zijn oordeel te rechtvaardigen door Donatello te overtreffen, en na vele maanden bracht hij dit werkstuk tot de hoogste volmaaktheid. En toen hij dat gedaan had, nodigde hij op zekere morgen Donatello uit om bij hem het middagmaal te gebruiken, en Donatello nam deze uitnodiging aan. En terwijl ze samen op weg waren naar Filippo's huis, kwamen ze op de oude markt, waar Filippo een paar dingen kocht, die hij aan Donatello gaf met de woorden: 'Ga jij hiermee alvast naar huis en wacht daar op me, ik kom zo.' Toen Donatello het huis was binnengegaan, zag hij op de benedenverdieping Filippo's Crucifix, in een goed licht; hij bleef staan om het in zich op te nemen en hij vond het zo volmaakt dat hij zich gewonnen gaf en stomverbaasd, als buiten zichzelf, opende hij zijn handen waarmee hij zijn schort ophield, zodat de eieren, de kaas en alle andere spullen neerstortten: alles viel op de grond en brak; toch kon hij niet van zijn verbazing bekomen, en hij stond erbij alsof hij zijn verstand had verloren; toen kwam Filippo opdagen, die lachend zei: 'Wat ben je van plan, Donatello? Wat moeten we eten nu jij alles hebt laten vallen?' 'Wat mij betreft,' antwoordde Donatello, 'ik heb voor vanochtend mijn deel wel gehad: als jij het jouwe wilt, neem het; maar neem niet meer dan dat: jou wordt vergund de Christusbeelden te maken, en mij die van de boeren.'
De houten Crucifix van Brunelleschi (afbeelding rechts) bevindt zich in Florence in de 'concurrerende' dominicanerkerk Santa Maria Novella.
Over smaak valt altijd te twisten.
2016 Paul Verheijen / Nijmegen