Paul Verheijen

RAFAËL

II - Stanza della Segnatura (±1509-11)

Thema

De vier faculteiten, ofwel de platoonse drie-eenheid van het Goede, het Schone en het Ware
  • 1 - Het Dispuut over het Sacrament
    Het bovennatuurlijke Ware
  • 2 - De Deugden
    Het Goede
    • a - Overhandiging pandectae aan Justinianus I (linksonder)
      De digesten, digesta, pandekten, pandectae zijn een geordende bloemlezing uit de geschriften van Romeinse rechtsgeleerden uit de periode rond 100 VGJ tot 300, samengesteld in opdracht van Justinianus (keizer van 527-65).
      Deze scène verheerlijkt het burgerlijk recht.
    • b - Goedkeuring decretalen door Gregorius IX (rechtsonder)
      Gregorius IX (paus van 1227-41) gaf opdracht om systematisch alle kerkelijke relevante vonnissen te verzamelen, tegenstrijdigheden eruit te verwijderen en overbodige gedeelten te schrappen.
      Deze scène slaat dus op het kerkelijk recht.
      Gregorius heeft het uiterlijk van paus Julius II.
  • 3 - De School van Athene
    Het rationeel Ware
  • 4 - De Parnassus
    Het Schone
    • a - Alexander de Grote laat de geschriften van Homerus opbergen in de sarcofaag van Achilles (grisaille linksonder)
    • b - Augustinus verhindert de verbranding van de Aeneis (grisaille rechtsonder)
De Kamer van de Handtekening(en) dankt zijn naam volgens sommige bronnen aan het feit dat de kamer als bibliotheek werd gebruikt waar zich documenten bevonden met een pauselijke handtekening.
Volgens andere bronnen komt de naam van het pauselijk tribunaal (signatura) dat in deze kamer zitting zou hebben gehouden.

Kruisgewelf


Het kruisgewelf in deze zaal is de opmaat voor de vier fresco's op de wanden.
Ze zijn geschilderd door Bramantino of Giovan'Antonio Bazzi (Il Sodoma).
Centraal in een octogoon bevindt zich een pauselijk wapen met verschillende putti.
In de vier tondo's daaromheen zien we vier vrouwen geflankeerd door een inscriptie met een motto aangebracht op twee blokken.
Zij stellen de vier faculteiten voor - verbonden met de vier elementen.
Links daarvan werd een tafereel aangebracht in een rechthoek dat met de faculteit in verband wordt gebracht.
  • 1 - Theologie: Divinarum rerum notitia (het kennen van de goddelijke zaken) - Vuur -
    a - De Erfzonde (Genesis 3)
  • 2 - Rechten: Ius suum unicuique tribuit (het recht geeft elk het zijne) - Aarde -
    Vrouwe Iustitia met zwaard en weegschaal is de vierde hoofddeugd.
    De deugden Fortitudo met eiketak (eik staat in wapen van paus Julius II (familienaam della Rovere='van Eik'), Prudentia met twee gezichten en een spiegel en Temperantia met teugels bevinden zich daaronder in het lunet.
    De christelijke deugden zijn weergegeven door drie van de vijf putti: Geloof wijst naar de hemel, Hoop draagt een brandende fakkel en Liefde verzamelt eikeltjes.
    b - Het Salomonsoordeel (1 Koningen 3,16-28)
  • 3 - Filosofie: Causarum cognitio (de kennis van de oorzaken) - Water -
    De vrouw houdt twee boeken in haar hand: op het ene staat Naturalis en op het andere Moralis, hetgeen duidt op de beide takken van de Filosofie (Fysica en Ethica)
    c - Water & De Primo moto (Oerkracht) of Astronomia.
    Vrouw die de hemelbol in een draaiende beweging brengt.
  • 4 - Poëzie: Numine afflatur (zij wordt door de goden geïnspireerd) - Lucht -
    Vrouw met lauwerkrans en boek en lier in haar handen.
    d - Duel tussen Apollo en de satyr Marsyas
Tussen de vier vrouwentondo's schilderde Rafaël paren afbeeldingen.
De polychrome afbeeldingen verwijzen naar De Fabulae (‘Mythologische verhalen’), een mythologisch handboek van de zogenaamde Hyginus Mythographus dat in 207 uit het Grieks in het Latijn werd vertaald.
De afbeeldingen in grisaille daarboven geven historische gebeurtenissen weer.

Onderste register

Het onderste register in deze Stanza van Perino del Vaga (1501-47) bestaat uit een reeks imitatiehouten vierkanten, omlijst in zwart-wit en bekroond door een slinger, terwijl daartussen kariatiden in vals reliëf of schilderijen die spiegels van rode porfier imiteren.
Onder het dispuut van het Heilig Sacrament zijn de scènes van een heidens offer, het visioen van Augustinus van het kind aan zee en de sibille van Tiburtina die de Maagd aan Augustus toont.
Onder de kardinale en theologische deugden, Solon die het Atheense volk toesprak (links) en Mozes die de tafelen van de wet naar de joden brengt (rechts)
Onder de School van Athene staan filosofie, de wijzen die twisten over de hemelse sfeer, de dood van Archimedes en het beleg van Syracuse.
Onder de Parnassus zijn imitaties van bazen geschilderd .
2016 Paul Verheijen / Nijmegen