Paul Verheijen

RAFAËL

Triniteitsvaandel

Pestepidemie

Dit processievaandel komt oorspronkelijk uit de 14e-eeuwse kerk van Santa Trinità in Città di Castello .
Aan de voorzijde is de Drie-eenheid afgebeeld met de heilige Rochus en Sebastiaan, aan de achterkant de schepping van Eva met twee engelen .
De datering van het stuk is onzeker, misschien in 1499, het jaar van een verschrikkelijke pestepidemie in de stad.
De aanwezigheid van de twee heiligen, Rochus en Sebastiaan, kan deze versie bevestigen, omdat ze als pestheiligen worden aangeroepen voor hulp.
Volgens deze hypothese zou het vaandel de ex voto zijn die na de pest is gemaakt.
Het wordt beschouwd als mogelijk het eerste werk van Rafaël.

Het vaandel werd voor het eerst genoemd in 1627 en toen ook voor het eerst aan Rafaël toegeschreven.
Kunsthistorici zijn het niet altijd eens over de toeschrijving, maar er zijn minstens twee werktekeningen ondertekend door Rafaël die gerelateerd kunnen worden aan het vaandel.
Een daarvan toont de figuur van de Vader in de schepping van Eva en wordt bewaard in Oxford.
Meestal zijn de afbeeldingen aan beide zijden van één vaandel geschilderd, maar in dit geval zijn de twee afbeeldingen op twee verschillende doeken geschilderd en vervolgens aan elkaar genaaid of gelijmd.
Het vaandel werd in processie door Città di Castello gedragen tot het jaar 1627, toen werd besloten om de doeken te splitsen om ze te beschermen tegen slijtage en om ze op de twee altaren aan weerszijden van de kerk van Santissima Trinità te plaatsen om betere conservering te waarborgen.
De doeken werden in 1855 verwijderd en in 1912 opgenomen in de collectie van de Pinacoteca communale in die stad.
Beide doeken ondergingen verschillende restauratiewerken.
In 1952 heeft het Istituto Centrale per il Restauro di Roma (ICR) de toevoegingen verwijderd die niet door Rafaël waren gemaakt, waardoor de open plekken in de schilderijen de kenmerkende kleur roodbruin van het kale doek hebben gekregen.
Rafaël (1483-1520)
Gonfalone della Santissima Trnità (±1499)
Olieverf op doek, 166 x 94 cm
Città di Castello - Pinacoteca communale
2016 Paul Verheijen / Nijmegen