Paul Verheijen

AUGUSTE RODIN

Christus en Maria Magdalena

Uniek

Le Christ et la Madeleine is het enige bewaard gebleven beeld van Christus in het oeuvre van Auguste Rodin.
Maria Magdalena buigt haar hoofd naar het hart van Jezus Christus.
Ze houdt zich krampachtig vast aan deze uitgemergelde, lijdende en uitgeputte gekruisigde figuur.
Beide figuren zijn naakt.
Van hem zien we alles, van haar alleen haar billen.
Over haar linkeronderbeen ligt een doek; is het de lijkwade van Christus?
Haar meterslange haar omhelst hem, bijna onopvallend.
Zijn hoofd ligt met een gekke knik zwaar op haar linkerarm.
Hun onderlichamen zijn decimeters van elkaar verwijderd.
Zij ligt geknield voor hem, op een verhoging.
Van hem zijn de benen licht gebogen alsof hij zit.
Zijn onderbenen zijn te kort.
De voeten van Christus staan naast elkaar, niet over elkaar, zoals meestal bij voorstellingen van de kruisiging.
De voeten zijn ongeschonden en de tenen zijn geprononceerd gebeiteld met een bijna levende spanning, alsof Christus zich een beetje moet afzetten tegen de marmeren ondergrond, met dat gewicht van Maria Magdalena erbij.

Levend en dood

Rodin gaf Christus het hoofd van een dode.
De ogen zijn dicht, het gezicht heeft weinig uitdrukking, behalve iets van een pijnlijke frons in de wenkbrauwen.
De kin priemt vreemd naar voren.
Grote spijkers met vierkante kop steken uit beide handen.
De bovenste helft verbeeldt dus de gestorven Christus.
Maar de onderste helft is die van een levende.
De gespierde, gespannen tenen, spreken duidelijke taal.
Heeft Rodin leven en dood van Christus in één voorstelling willen vangen?
Verwijst hij naar de verrijzenis?

Expressief

De wijze waarop de verstrengelde figuren half uit het marmerblok gehouwen zijn benadrukt het dramatische moment.
De hele tragedie van veroordeling, lijden, kruisiging en daarna verstilde bewening is gebundeld in dit ene kunstwerk.
Anderzijds leidt het door Rodin sensueel vormgegeven lichaam van Maria Magdalena af van de zwaarte en droefheid van het onderwerp.
Religie en erotiek lijken elkaar hier te omhelzen.
Het is een krachtig en expressief werk dat alle belangrijke elementen van Rodins stijl in zich verenigt.

Evenals de impressionisten wilde Rodin niet dat zijn werken er te gaaf en afgewerkt zouden uitzien.
Er moest iets overblijven voor de verbeelding.
Hier blijft een stuk marmerblok onafgewerkt om de indruk te wekken dat beide figuren er net uit tevoorschijn zijn gekomen en hun gestalte aannemen.
Het gemiddelde publiek vond dat in Rodins tijd overigens getuigen van een ergerniswekkende excentriciteit of doodgewone luiheid.
Alles moest natuurlijk netjes en glad zijn.
Rodin vond dat een werk voltooid is wanneer de kunstenaar zijn artistieke doel zegt te hebben bereikt.
Verwijzend naar het non finito gebruikt door Michelangelo, werd dit 'niet voltooid' min of meer Rodins handelsmerk.

August Thyssen

Er zijn van Le Christ et la Madeleine twee exemplaren in marmer gemaakt, waarvan het eerste in opdracht van staalmagnaat en collectioneur August Thyssen (1842-1926).
Dit iets kleinere beeld bevindt zich nu in het Museo Thyssen-Bornemisza in Madrid.
Baron Thyssen ontwikkelde een vriendschap met Auguste Rodin, wat in 1905 resulteerde in een opdracht voor een serie van zeven marmeren beelden, alle te zien in genoemd museum.
Le Christ et la Madeleine is het enige beeld uit de serie dat op verzoek van Thyssen na zijn overlijden aan het hoofd van zijn kist werd geplaatst.

Multi-inzetbaar model

Het model voor Maria Magdalena is ook te zien in Meditatie (1896) en als muze in het Monument voor Victor Hugo (1890).
Auguste Rodin (1840-1917)
Le Christ et la Madeleine (1894)
Gips, afgietsel van het marmer dat wordt bewaard in Thyssen-Bornemisza Madrid, 105 x 77 x 67 cm
Parijs - Musée Rodin
2016 Paul Verheijen / Nijmegen