Paul Verheijen

HENRY OSSAWA TANNER

Aankondiging geboorte en dood

Kunstbeschermer

Kunstbeschermer en zakenman Lewis Rodman Wanamaker (1863-1928) sponsorde een reis van de Afro-Amerikaanse kunstenaar Henry Ossawa Tanner naar het Heilig Land nadat hij diens schilderijen met bijbelse thema's had gezien. Wanamaker was van mening dat elke serieuze schilder van bijbelse taferelen de omgeving uit de eerste hand moest zien en dat een schilder van het kaliber van Tanner de investering zeker waard was. Volgens hem zijn in het Oosten het licht, zowel binnen als buiten, de maniertjes van de mensen, de kostuums en levensgewoonten enorm verschillend van alles wat je je in het Westen kunt voorstellen.

Tanner schilderde de hier afgebeelde Annunciatie na zijn terugkeer van die reis. Als zoon van een predikant in de African Methodist Episcopal Church specialiseerde hij zich in religieuze onderwerpen en wilde hij de mensen, cultuur, architectuur en het licht ervaren van het Heilige Land.

In januari 1899 werd het schilderij verkocht aan Wanamaker, voornamelijk om Tanner van inkomen te voorzien, waarna hij het verkocht aan het Philadelphia Museum of Art. The Annunciation is het eerste werk van Tanner dat door een Amerikaans museum wordt aangekocht.

Onconventioneel

Beïnvloed door wat hij zag, creëerde Tanner een onconventioneel beeld van het moment waarop de engel Gabriël aan Maria aankondigt dat zij de Zoon van God zal dragen. Maria wordt getoond als een vrouw, gekleed in verkreukelde boerenkleding uit het Midden-Oosten, zonder een aureool of andere heilige attributen. De kamer waar de scène zich afspeelt is ingericht met textiel, keramiek en stenen vloeren, elementen die terugkeren in Tanners latere bijbelse schilderijen.

Gabriël verschijnt als een verticale lichtstraal die samen met de horizontale draagplank aan de muur een kruis vormt. Hiermee geeft Tanner op subtiele wijze aan dat deze aankondiging een dubbele inhoud heeft: zowel geboorte als kruisdood van Jezus.

Ontwerp

Tanner was van plan dat The Annunciationzijn inzending zou zijn voor de Parijse Salon van 1898. Na het succes van zijn The Resurrection of Lazarus het jaar ervoor, wilde Tanner misschien meer kijkers trekken op de Salon. Als zodanig koos Tanner voor The Annunciation het grootste canvasformaat uit zijn carrière. Hij was echter ontevreden over de eerste versie, in de overtuiging dat er geen andere uitweg uit de moeilijkheid leek dan een nieuwe te beginnen. De definitieve versie van The Annunciation wordt beschreven als zeer dicht bij een bewaard gebleven studie.
Henry Ossawa Tanner (1859-1937)
The Annunciation (1898)
Olieverf op paneel (studie), 22 x 27 cm
Washington - Smithsonion
Olieverf op doek, 145 x 181 cm
Philadelphia - Museum of Art
2016 Paul Verheijen / Nijmegen