Paul Verheijen

TINTORETTO

Tegen het plafond

Ruw

Jacopo Robusti (1518-1594), bijgenaamd Tintoretto, kon niet alleen razendsnel, maar ook heel ruw schilderen.
Hij schilderde zonder voorstudie direct op doek of paneel en voltooide zijn werken soms alla prima, in één keer.
Deze zeven olieverfschilderijen op doek behoren tot zijn grofste werken.
Ze zijn gemaakt tussen circa 1552 en 1555 en te zien in het Prado in Madrid.
Het waren oorspronkelijk plafondschilderingen waar de dieptewerking op is afgestemd.
Er moest schuin van onderen naar gekeken worden.

De regelmatige herhaling van kleine kalligrafische penseelstreken op kleding en haar, golvende lijnen in bijvoorbeeld bladeren van de bomen, haarkrullen en haardracht creëren een soort decoratief ritme dat in ander werk van Tintoretto niet is terug te vinden.

Karel van Mander bejubelt in zijn Moderne, oft dees-tijtsche doorluchtighe Italiaensche Schilders deze ruwe manier van schilderen door Tintoretto.
Wat zijn Italiaanse evenknie Giorgio Vasari slechts ‘lukraak’ schilderen van Tintoretto noemde, dat hij ‘zo ruw te werk ging, dat je de penseelstreken als klodders zag liggen’, wekte juist de bewondering van Van Mander.
Hij noemde het stout en aerdich coloreren.
Dit heette de Venetiaanse schilderstijl.

En zo blijft kunst de meningen verdelen.
De Vinding van Mozes (circa 1555)
Olieverf op canvas, 56 x 119 cm
Exodus 2,1-10
Ester en Ahasveros (1552-1555)
Olieverf op canvas, 59 x 203 cm
Ester 5,1-8
Zuivering van de maagden van Midjan (1575-1600)
Olieverf op canvas, 301 x 185 cm
Numeri 31,13-24
Salomo en de koningin van Seba (circa 1555)
Olieverf op doek, 58 x 205 cm
1 Koningen 10,1-13
Jozef en de vrouw van Potifar (circa 1555)
Olieverf op doek, 54 x 117 cm
Genesis 39,11-23
Judit en Holofernes (1552-1555)
Olieverf op doek, 58 x 119 cm
Judit 13,6-8
Susanna en de ouderlingen (1552-1555)
Olieverf op doek, 58 x 116 cm
Daniël 13,15-27