Paul Verheijen

SERGIUS & BACCHUS

Tot broers gemaakt

Roomse Martelaarsboek

Het Roomse Martelaarsboek herdenkt Sergius en Bacchus op 7 oktober:
In het gebied westelijk van de Boven-Eufraat, de heilige martelaren Sergius en Bacchus, adellijke Romeinen, onder keizer Maximianus. Bacchus werd zo lang met ruwe pezen gegeseld, totdat hij over zijn gehele lichaam verscheurd, in de belijdenis des Heren de geest gaf. Segius echter trok men laarzen aan de voeten, waar spijkers doorheen staken, en toen hij onwankelbaar bleef in zijn geloof, werds hij gevonnist en liet men hem onthoofden. Naar de naam van de zalige Sergius werd de plaats, waar hij rust, Serrgiopolis genoemd en om de schitterende wonderen, door een drukke toeloop van christenen vereerd.

Oosters duo

Sergius en Bacchus waren officieren in het leger van keizer Maximinus Daja, dat de oostelijke grens van het Romeinse Rijk in Syrië bewaakte.
Toen zij in 304 gedwongen werden om aan een Jupiterbeeld te offeren, weigerden zij.
Ze werden in vrouwenkleren door de straten van Arabissus gesleept.
Daarop werden ze gevangen genomen, van hun waardigheidstekens beroofd en ter dood veroordeeld.
Bacchus werd in het legerkamp Barbalissus aan de Eufraat doodgeslagen en Sergius werd onthoofd te Risafa of Resafe, dat later - zo schrijft het Roomse Martelaarsboek - Sergiopolis zou gaan heten.
De Phrygische bisschop Alexander van Hierapolis liet in het begin van de 5e eeuw te Risafa een reusachtige basiliek ter ere van de martelaren bouwen.
Van daaruit werden met hun roem ook hun relieken over de hele wereld verspreid, zoals naar Constantinopel, waar Justinianus te hunner ere een basiliek liet bouwen.
Beide martelaren zijn in het Westen nauwelijks populair geweest en werden in het Oosten vooral op iconen vrijwel altijd samen afgebeeld.
Hun onderscheidingsteken hangt om hun hals: een gouden manikion of bulla, een metalen gesp met versieringen die diende als insigne voor officieren van de keizerlijke garde.
In hun hand dragen zij het martelarenkruis.
Vanzelfsprekend werden zij de patroon van homoseksuelen.
Ze zijn een van de vele voorbeelden van heilige 'duo-heiligen', twee mannen of vrouwen die door hun geestelijke band tot heilige broers of zusters zijn gemaakt.
Heiligen Sergius en Bacchus
Icoon (6e eeuw) uit Katharinaklooster Sinaïwoestijn
Kiev - Khanenko Museum
2016 Paul Verheijen / Nijmegen