EDVARD MUNCH
Madonna
SymbolismeIn dit werk van Edvard Munch treffen we een hoogst ongebruikelijke Maria aan: ze is een femme fatale. Munch kiest ervoor om in dit werk Maria in een bijzondere houding neer te zetten. In de traditionele werken wordt Maria in vrome houding geschilderd, waarbij ze vaak haar hoofd iets naar beneden gebogen heeft en haar handen gevouwen.Munch kiest voor tegenovergestelde, namelijk een erotisch getint werk waarin hij de schoonheid van het lichaam centraal stelt. Door de achtergrond dezelfde vormen te geven als het lichaam, benadrukt hij de houding van overgave. Toch zijn ook in dit werk enkele vrome elementen zoals de gesloten ogen en de algemene kalmte die Maria over zich heeft. Hij schetst een aantrekkelijke maar toch ook ingetogen vrouw die tegelijkertijd ‘lustobject’ en bron van het leven is. Hierdoor raakt hij de complexiteit van de mens. Munch schildert een jonge gebalanceerde vrouw en lijkt op zoek naar de afbeelding van vertrouwen en overgave. Hij trekt een parallel tussen de overgave aan de liefde en de overgave aan het geloof. Iets wat zelfs terugkomt in het rode aureool om haar hoofd dat kan worden uitgelegd als een teken van het geloof als een teken van de liefde. Dit schilderij is een mooi voorbeeld van het symbolisme, een stroming aan het eind van de 19e eeuw die oorspronkelijk voortkomt uit de literatuur, maar ook in de beeldende kunst zijn weg heeft gevonden. Binnen het symbolisme ging de artiest op zoek naar de afbeelding van een realiteit die niet tastbaar was. Er werd dus geprobeerd om bijvoorbeeld emoties, ervaringen of ideeën te tonen. Hierbij werd vaak gegrepen naar thema’s als erotiek en dood en werden mythische taferelen gebruikt als middel om tot de ziel door te dringen. In tegenstelling tot andere stromingen staat er dus niet een bepaalde techniek centraal, maar vooral een uitgangspunt. Hierdoor kiest iedere kunstenaar zijn eigen techniek en zijn er dus invloeden van bijvoorbeeld het impressionisme en het realisme, al wordt er door de meeste kunstenaars teruggegrepen op de romantiek. Een favoriet onderwerp voor de symbolistische kunstenaars is de vrouw in de rol van femme fatale. Het naakt van de vrouw sluit vaak ook goed aan bij de mythische en magische sfeer die vaak heerst op de werken. Vergelijkbaar met de Madonna van Munch is bijvoorbeeld de Judit I van Gustav Klimt. Munch maakte tussen 1894 en 1895 vijf versies in olieverf op doek van de Madonna. Ook bestaan er enkele versies in diverse technieken op papier. Het hier afgebeelde schilderij uit Oslo werd gestolen in 2004 en twee jaar later teruggevonden, beschadigd door een gat van 2,5 centimeter. Gerestaureerd is het daar nu weer te zien. |
|
Evard Munch (1863-1944)
Madonna (1894-95) Olieverf op doek, 91 x 71 cm Oslo - Munchmuseet |