Symbolisme
De symbolisten, die in de jaren 1880 opkwamen, waren de moderne maatschappij beu en zochten een ontsnapping aan de realiteit. Ze begonnen hun dromen en visioenen uit te drukken door middel van levendige kleuren, vormen en composities. Als onderdeel van dit streven verliet Paul Gauguin eind jaren 1880 voorgoed Parijs. In de zomer van 1886 bezocht hij het kleine dorpje Pont-Aven in Bretagne en raakte gefascineerd door de geschiedenis, folklore en rituelen ervan.
In Bretagne trof Gauguin een sterk gelovige bevolking, hard werkend op de landerijen en gekleed in traditionele klederdracht. Het katholieke geloof begon in Bretagne een steeds grote rol te spelen in het werk van Gauguin. In tegenstelling tot kunstenaars uit renaissance of barok, schilderde Gauguin geen bijbelse verhalen, maar verbond hij het dagelijks leven met bijbelse figuren. Geloof was niet iets van oude verhalen, geloof zat in iedereen.
Gauguin wees de sterke scheiding tussen het hemelse en aardse af. Hij zei: Het denken wordt de geest genoemd, terwijl de instincten, gevoel en het hart deel uitmaken van de materie. Wat een ironie!
In 1889 maakt Gauguin een reeks schilderijen waarin hij zijn eigen zelfportret gebruikt als het hoofd van Jezus, zo ook in de Gele Jezus, gebaseerd op een anoniem zeventiende-eeuws beschilderd houten kruisbeeld dat in de nabijgelegen Trémalokapel hangt (zie inzet). Gaugain identificeerde zich met het lijden van Christus.
Gauguin schilderde Christus in een gele tint tegen een donkerbruin kruis in een levendig herfstlandschap. Hij koos de kleur geel om uit te drukken hoe hij dacht over het geïsoleerde leven en de vroomheid van de boeren, van wie er een aantal hier zijn afgebeeld in hun kenmerkende klederdracht en knielend aan de voet van het kruis tijdens het Angelus, een gebed dat dagelijks om 6.00 uur, 12.00 uur en 18.00 uur wordt uitgesproken.
In Bretagne had de herfstoogst een diepe spirituele betekenis, omdat men geloofde dat graan een proces doormaakte dat parallel liep aan de religieuze cyclus van het christelijke leven: geboorte, leven, dood en wedergeboorte. De eenvoud en primitieve directheid van de boeren in de regio spraken Gauguin zeer aan, die zijn beroemde protest tegen de westerse verfijning uitte door zichzelf kort na het voltooien van dit schilderij te verbannen naar de Zuidzee. Bretagne was Gauguins eerste stap weg van Parijs. Zijn werken die hij in deze periode voltooide, markeren een belangrijke stilistische afwijking van het impressionisme.
|
