GOYA

Ermenegild

Arianisme-strijd

In de zesde eeuw streed de katholieke kerk in Spanje hevig tegen het arianisme. Deze strijd speelde ook een rol binnen de Visigotische koninklijke familie. Koning Leovigild (±525-586) had twee zonen: Ermenegild en Reccared en was aanhanger van het arianisme. Hij had bisschoppen en priesters verbannen die deze leer niet beleden. Hij schonk beide zonen een gedeelte van zijn gebied, Ermenegild kreeg een gebied rond Sevilla. Ermenegild trouwde zeven jaar later met Ingundis die het arianisme afwees en zowel Ermenegild als Reccared ertoe bracht dat eveneens te doen, mede onder invloed van Leander. Dit leidde uiteraard tot een conflict tussen vader en zoon. Ermenegild verzette zich tegen de verbanning van de bisschoppen wat zijn vader beschouwde als opstand. Ermenegild belandde in de gevangenis. Volgens zijn Vita droeg hij ijzeren boeien om hals en handen. Zijn vader stuurde een ariaanse priester met de heilige communie. Zou Ermenegild deze accepteren dan aanvaardde hij ook het arianisme. Maar Ermenegild weigerde en de woedende vader liet zijn zoon martelen. Uiteindelijk werd Ermenegilds hoofd met een bijl ingeslagen.

Gregorius de Grote berichtte later over wonderen rond het dode lichaam: men hoorde psalmgezang en zag brandende lampen. Vader Leovigild kreeg snel na de dood van zijn zoon een dodelijke ziekte, kreeg spijt en gaf op zijn doodsbed Reccared zelfs de opdracht het arianisme te bestrijden.

Vanaf het einde van de 7e eeuw vereerde men in Spanje Ermenegild als martelaar. In de 16e eeuw kreeg de verering nieuwe impulsen onder invloed van de propaganda door de jezuieten. Filips II eiste voor zijn reliekenverzameling in het Escoriaal in 1573/74 van de nonnen in het klooster Sigena (bij Huesca) Ermenegilds hoofd op en verhief hem tot patroon van Spanje.
De relieken van Ermenegild worden bewaard in de kathedraal van Sevilla, maar zijn hoofd schijnt nu in Zaragosa te liggen.

Het Roomse Martelaarsboek herdenkt Ermenegild op 13 april:

Te Sevilla in Spanje de heilige martelaar Hermenegildus, de zoon van Leovigildus, de ariaanse koning van de Goten. Omdat hij katholiek was, werd hij in de gevangenis geworpen en omdat hij op het hoogfeest van Pasen weigerde de heilige communie te ontvangen van een ariaanse bisschop, werd hij op bevel van zijn ketterse vader met de bijl omgebracht en mocht aldus in plaats van een aards rijk, het rijk der hemelen als koning en martelaar binnentreden.

Goya beeldt hem hier gekroond af in de gevangenis. Het schilderij maakt deel uit van Goya’s religieuze oeuvre. Hij laat Ermenegild zien in een introspectief en somber moment, gevangen in zijn cel, met een sterke nadruk op emotie en licht-donker contrasten die typerend zijn voor Goya’s latere stijl.

Francisco José de Goya y Lucientes (1746-1828)
San Hermenegildo en prisión (±1810)
Olieverf op doek, 46 x 34 cm
Madrid - Museo Lazaro Galdiano