Paul Verheijen

HEILIGE CLARA

Scènes uit haar leven

Patrones van de televisie

De plaatsnaam Assisi zal onmiddellijk doen denken aan zijn meest beroemde inwoner Franciscus.
Maar hij kan niet los gezien worden van een medeburger die als een zuster én vriendin voor hem was: de tot de adel behorende Chiara di Faverone di Offredduccio, nu beter bekend als de heilige Clara.
Rond haar zestiende jaar kwam zij in contact met de levenswijsheid van Franciscus waarop zij besloot ook op die manier te willen leven, zeer tegen de zin van haar familie.
Ze gaf al haar aardse rijkdom op om in radicale armoede te leven.
De orde die zij stichtte werd bekend als die van de clarissen.
Zij was de eerste vrouw die zelf een kloosterregel schreef.
De laatste kleine dertig jaar van haar leven was ze ziek, maar kon ze in de Kerstnacht van 1252 vanuit haar ziekbed de nachtmis helder volgen die drie kilometer verderop plaatsvond.
Dit wonder leidde ertoe dat Clara in 1958 tot patroonheilige van de televisie werd verklaard.
Twee jaar na haar overlijden was ze al heiligverklaard.
Franciscus' biograaf Thomas van Celano schreef over haar:
Clara nomine, vita clarior, clarissima moribus.
(Clara ('klaar, helder') in naam, in leven klaarder, klaarst in zeden)

Vinding en verheffing

Op haar sterfbed heeft Clara een visioen zes heilige maagden (Barbara, Catharina, Margaretha, Marta, Dorothea en Agnes)
Haar sterfdag in 1253 op 11 augustus werd vanaf 1670 haar gedenkdag op de kerkelijke kalender.
Zeshonderd jaar rustte haar lichaam in de basiliek Santa Chiara in Assisi diep in de grond.
In 1850 stond paus Pius IX de opening van het graf en verheffing van de relieken toe.
Het gebeente, vooral het hoofd met alle tanden, waren volkomen bewaard.
Deze vinding van haar lichaam wordt herdacht op 23 september.

13e eeuws paneel

Het hier afgebeelde paneel toont acht scènes rond een staand portret van de heilige.
Op het paneel moeten ze worden bekeken met de klok mee beginnend linksonder.
Op deze pagina is - net als de bijna onleesbare tekst op het origineel - bij elke scène een korte toelichting te vinden (zie onder).

Acht scènes uit haar leven

1

Op Palmzondag 1211 tooit Clara zich in een prachtig gewaad als Christus' bruid, gaat met haar moeder en familie naar de kerkdienst en krijgt van de bisschop een palmtak aangereikt voor de palmprocessie.

2

De volgende nacht vlucht Chiara via de dodendeur uit het huis van haar vader en bereikt Santa Maria della Porziuncola, vergezeld door enkele vriendinnen, waar ze wordt verwelkomd door Franciscus en zijn broeders.

3

Knielend voor het altaar legt Clara haar rijke gewaden af en draagt een boetegewaad, terwijl Franciscus haar haren afsnijdt.

4

Samen met andere familieleden probeert oom Monaldo - die het gezag over de familie draagt - Clara weg te halen uit het benedictijneer nonnenklooster van Sint Paulus, waar Franciscus haar tijdelijk had geplaatst, maar ze klampt zich vast aan het altaarkleed.

5

Terwijl Clara in het klooster van Sant'Angelo di Panzo wordt vergezeld door haar zuster Agnes, proberen woedende familieleden haar naar huis te brengen maar bij de gebeden van Clara wordt haar lichaam zwaarder dan lood en oom Monaldo wil haar met zijn linkervuist slaan, maar die raakt verlamd.

6

Wanneer er slechts één brood in het klooster van San Damiano is, beveelt Clara een deel ervan naar de broeders te verzenden en de rest in vijftig plakken te snijden, die aan de nonnen in de refter worden verdeeld.

7

Maria, de Koningin des Hemels, komt haar kamer binnen en bedekt samen met de zes maagden uit Clara's visioen haar lichaam met een doek.

8

Op het nieuws van de dood van Clara verlaat een grote menigte de stad op weg naar San Damiano om de begrafenis bij te wonen door paus Innocentius IV en de curiekardinalen.

'Meester van de heilige Clara'
Pala di Santa Chiara (1283)
Paneel, 276 x 163 cm
Assisi - Basilica di Santa Chiara
2016 Paul Verheijen / Nijmegen