|
||
KerkvaderJe kunt Hiëronymus van Betlehem die leefde van circa 340-420 niet echt een volksheilige noemen. Daarvoor was hij waarschijnlijk te geleerd. Vanwege zijn grote verdienste voor de Westerse kerk verkreeg Hiëronymus samen met Ambrosius, Augustinus en Gregorius de Grote de titel kerkvader.In Nederland is slechts een handjevol kerken naar hem genoemd. Desondanks is hij vele malen door kunstenaars uitgebeeld. De uitbeelding van deze heilige staat sterk onder invloed van de Legenda Aurea (zie verder) die sterk afwijkt van de historische feiten. Damasus I benoemde Hiëronymus als zijn secretaris. Dat leidde in de kunst anachronistisch tot zijn kardinaalshoed en -soutane. Hij gaf hem de opdracht een nieuwe vertaling van de bijbel in het Latijn te schrijven. Dat werd de Vulgaat. Hiëronymus mergelde zijn lichaam uit door vasten en pijniging. Zelf schrijft hij er als volgt over: Het vasten had mijn lichaam geheel uitgeput en toch brandden in mij de hartstochten. Niet wetende waar hulp te vinden, wierp ik mij aan de voeten van het kruisbeeld, dat ik met mijn tranen besproeide. Meer dan eens bracht ik hele weken zonder voedsel door om de bekoringen te overwinnen. Niet zelden riep ik hele dagen met luide stem tot God en sloeg mijn borst stuk, totdat mijn ziel de rust weervond. Ik schaamde mij menigmaal voor mijn cel, als kende zij de slechte gedachten, die zich aan mijn geest opdrongen. Dan vluchtte ik ver in de wildernis en zocht sombere dalen of steile rotsen tot plaats voor mijn gebed. En wanneer ik dan vele tranen had gestort en mijn ogen lange tijd naar de hemel had opgeheven, meende ik soms, dat ik me te midden van de koren der engelen bevond.Hiëronymus had voortdurende het Laatste Oordeel voor ogen: Zo dikwijls ik die dag gedenk, sidder ik over mijn hele lichaam. Ik mag eten of drinken of iets anders doen, altijd meen ik de vredelijke bazuin in mijn oren te horen schallen en de donderende stem te vernemen:'Staat op, gij doden, en komt ten oordeel!'. |
||
Legenda AureaEen hagiografie van Hiëronymus is te lezen in hoofdstuk 142 van de Legenda Aurea, waarvan hieronder een samenvatting.Hiëronymus werd geboren in Stridon. In zijn jonge jaren ging hij naar Rome en leerde daar Latijn, Grieks en Hebreeuws. Hij vloeide over van wijsheid. Hij bestudeerde de klassieke schrijvers en filosofen: overdag Tullius en 's nachts Plato. Hij kreeg echter een koortsdroom waarin hij daarvoor werd gegeseld en beloofde om zich voortaan nog uitsluitend met de heilige boeken bezig te houden. Toen hij 39 was, werd hij gewijd tot Presbyter Cardinalis. Hiëronymus had sterke kritiek op de leefwijze van enkele van zijn mede-monniken. Om hem tot schande te maken verwisselden zij zijn habijt met een jurk. Hij trok die aan in de veranderstelling dat het zijn pij was en ging naar de kerk. Uit kwaadheid vertrok hij allereerst naar Constantinopel en bezocht daar bisschop Gregorius van Nazianze die hem wegwijs maakte in de Heilige Schrift. Vervolgens leefde hij vier jaar als eremiet en werd hij in de woestijn onder andere door knappe maagden bekoord. Ten slotte vestigde hij zich bij de kribbe van Jezus in Betlehem, waar hij veel leerlingen om zich heen verzamelde. Daar bleef hij 55 jaar en zes maanden en vertaalde in die tijd de hele bijbel, nu bekend onder de naam Vulgaat. Eens op een avond kwam een manke leeuw hem opzoeken. Hiëronymus genas de leeuw door een doorn uit zijn voetzool te halen. De leeuw bleef bij hem en kreeg opdracht de ezel te beschermen die dagelijks brandhout uit het bos haalde. Maar op een dag viel de leeuw in slaap en voorbijtrekkende kooplui namen de ezel mee, vanaf die dag nam de leeuw het werk van de ezel over. Enige tijd later kwam er een karavaan voorbij en de leeuw herkende de ezel en ging briesend achter de kooplui aan die bescherming zochten in het klooster. Toen Hiëronymus zijn einde voelde naderen, liet hij een graf maken in de grot waar de kribbe van Jezus stond. Hij stierf rond het jaar 398, 90 jaar en zes maanden oud. |
||
FeestdagenHet Roomse Martelaarsboek herdenkt hem twee keer.30 september (Memoriam) Te Betlehem in Juda het overlijden van de heilige priester Hiëronymus, belijder en kerkleraar. Bekend met elke tak van wetenschap, was hij een navolger van de beproefde monniken en heeft vele monsterachtige ketterijen door het zwaard van zijn geleerdheid neergeveld. Toen hij uiteindelijk een hoge ouderdom bereikt had, stierf hij in vrede en werd bij de kribbe des Heren begraven. Zijn lichaam werd later naar Rome vervoerd en in de basiliek Santa Maria Maggiore bijgezet.9 mei (Translatie) Ook te Rome een overbrenging, namelijk van de heilige priester-belijder en kerkleraar Hiëronymus, uit Betlehem in Juda naar de kerk van Maria-de-Meerdere. |
||
Attributen
|
||
Drie typesMen onderscheidt in de afbeeldingen gewoonlijk drie types:
|
||
| 2016 Paul Verheijen / Nijmegen |