Paul Verheijen

DUCCIO DI BUONINSEGNA

Maestà (reconstructie voorzijde)

De vredebrengster van Siena

Het centrale paneel dat in het Dommuseum in Siena separaat is opgesteld toont de hemelse Maria en haar Kind die worden aanbeden door bijna levensgrote heiligen en engelen.
Links van de troon zien we staan Catharina van Alexandrië, de apostel Paulus en de evangelist Johannes met tien engelen.
Symmetrisch rechts staan Johannes de Doper, de apostel Petrus en Agnes, plus wederom tien engelen.
Op de voorgrond knielen vier patroonheiligen van Siena van links naar rechts:
  • Ansanus van Siena (circa 300), bracht zoveel mensen in Siena tot het christelijk geloof dat hij de bijnaam 'De Doper' kreeg en stierf als martelaar.
  • Sabinus van Spoleto (circa 300), bischop wiens handen werden afgehakt en in en kerker een blinde vrouw genas en velen bekeerde.
  • Crescentius van Rome (circa 400), aangeroepen tegen blindheid.
  • Victor van Egypte (circa 150), soldatenmartelaar.
Hun namen staan onder op de lijst.
Bovenaan zijn de overige tien apostelen afgebeeld in halflengte.
Op het troonplatform staat de tekst:
MATER SANCTA DEI - SIS CAUSA SENIS REQUIEI - SIS DUCIO VITA - TE QUIA PINXIT ITA
Heilige Moeder Gods - geef rust aan Siena - geef leven aan Duccio die u zo schilderde

De inscriptie benadrukt het belang dat Siena hechtte aan dit werk waarin de Madonna wordt opgeroepen de stad in vrede te laten leven.
Maar het laat ook zien dat Duccio ervan overtuigd was dat hij een meesterwerk had geschapen en dat hij daarom ook persoonlijk door Maria beschermd mag worden.
De Madonna domineert de compositie vanwege haar omvang die groter is dan de overige figuren.
De troon, die afgebeeld is als een monumentale stadspoort, isoleert haar van hen.
Maria's koninklijke waardigheid wordt vermenselijkt door een lichte neiging van haar hoofd en de vriendelijk maar wel indringende blik richting toeschouwers.

Schema van de scènes op predella en kroonlijst

De gehele voorzijde van de Maestà is gewijd aan leven en dood van Maria.
  • Predella: eerste serie scènes uit haar leven (01 t/m 07), afgewisseld met bijbelse personen (a t/m f)
  • Centrale paneel: Maria temidden van engelen en heiligen
  • Kroonlijst: tweede serie scènes uit haar leven en dood (08 t/m 13)

De scènes op predella en kroonlijst

Scène 01 - Annunciatie
(Londen - National Gallery)

Bijbelse figuur a - Jesaja
(Washington - National Gallery)

Scène 02 - Geboorte van Jezus
(Washington - National Gallery)

Bijbelse figuur b - Ezechiël
(Washington - National Gallery)

Scène 03 - Aanbidding van de wijzen

Bijbelse figuur c - David of Salomo

Scène 04 - Opdracht in de tempel

Bijbelse figuur d - Maleachi

Bijbelse figuur e - Jeremia

Scène 06 - Vlucht naar Egypte

Bijbelse figuur f - Hosea

Scène 07 - Jezus temidden van de leraren

Scène 08 - Annunciatie

Scène 09 - Aankondiging dood

Scène 10 - Afscheid van de apostelen

Scène 11 - Ontslaping

Scène 12 - Begrafenis

Scène 13 - Graflegging


Duccio di Buoninsegna (circa 1255-1318/19)
Maestà (1310-11)
Tempera en goud op achterzijde, 212 x 425 cm (centrale paneel)
Siena - Museo dell'Opera del Duomo
2016 Paul Verheijen / Nijmegen